ETNIK DI MALAYSIA

PENGHAYATAN ETIKA DAN PERADABAN

MPU21032

TAJUK : ETNIK DI MALAYSIA

NAMA PENSYARAH : PUAN FARAH HANAN BINTI ABU BAKAR

KUMPULAN 6

BIL.	NAMA AHLI	NO. PENDAFTARAN
1.	AMEERA SHAFEEQA BINTI ABDULLAH	20DAT21F1007
2.	VERONICA LEMUI ANAK REMANG	20DAT21F1025
3.	GEOGINA ANAK JOHN	20DAT21F1027
4.	NUR AQILAH AFIQAH BINTI AZMAN	20DAT21F1029

ISI KANDUNGAN

-Pengenalan

-Etnik Semenanjung

1]Kaum Melayu

2]Kaum Cina

3]Kaum India

-Etnik Sabah

1]Kaum Kadazan-Dusun

2]Kaum Bajau

3]Kaum Murut

-Etnik Sarawak

1]Kaum Kedayan

2]kaum Iban

3]Kaum Melayu-Sarawak

-Kesimpulan

OBJEKTIF

Dapat memahami etnik-etnik di Malaysia

PENGENALAN

Etnik boleh didefinisikan sebagai hubungan antara kelompok manusia yang mengamalkan budaya yang hampir seragam, termasuk adat resam, pakaian, bahasa dan kegiatan ekonomi. Konsep etnik mempunyai erti yang berkaitan rapat dengan konsep-konsep ras dan bangsa. Ras dan bangsa memberikan penekanan pada perbezaan fizikal atau sifat-sifat biologi (keturunan dan pertalian darah yang sama) antara sesama manusia. Dalam konteks masyarakat majmuk Malaysia, terdapat pelbagai kelompok etnik yang hidup berlainan tetapi di bawah sistem politik yang sama. Hubungan etnik pula membawa maksud kewujudan pertalian antara etnik.

“Etnik pula dari segi bahasa boleh didefinisikan sebagai kaum atau bangsa. Dari segi istilah pula etnik boleh didefinisikan sebagai kelompok manusia yang ditentukan melalui perbezaan ciri-ciri budaya seperti adat resam, pakaian, bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya.” (http://kursus-maya.blogspot.com/).

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat: “etnik ialah berkenaan bangsa manusia: ia juga tidak memaksa perubahan terhadap kepercayaan agama atau membuang unsur etnik sesuatu kaum; masyarakat majmuk mempunyai kelompok etnik yang hidup berlainan, tetapi di bawah sistem politik yang sama.” Kamus Dewan Edisi Keempat, (2005:Hal.402).

Etnik di Semenanjung

1.Kaum Melayu

Masyarakat terbesar di Malaysia ialah kaum Melayu. Mereka bertutur menggunakan bahasa Melayu, beragama Islam dan mengamalkan tradisi dan adat istiadat Melayu. Dari sudut sejarah, rumpun Melayu meliputi penduduk yang mendiami Semenanjung Tanah Melayu dan gugusan Kepulauan Melayu. Masyarakat Melayu di Malaysia mempunyai pelbagai jenis pakaian tradisional yang telah pun dipakai sebelum zaman Kesultanan Melayu Melaka lagi. Semua pakaian ini masih lagi mengekalkan ciri-ciri keasliannya seperti mana ia mula dipakai pada zaman dahulu. Ada antara pakaian tersebut mendapat pengaruh daripada budaya bangsa asing seperti Arab, Cina, India dan juga dari Kepulauan Indonesia.Contohnya, Baju Kurung, Baju Kebaya dan Baju Melayu. Makanan tradisi masyarakat Melayu di Malaysia adalah seperti Nasi Lemak, Nasi Kerabu, Nasi Dagang, Nasi Kandar dan lain–lain. Kesenian teater tradisional merupakan sebahagian daripada budaya masyarakat Melayu di Malaysia.

Kaum Melayu mempunyai 3 jenis perayaan. Perayaan yang pertama ialah HARI RAYA AIDILFITRI. Pada tanggal 1 Syawal tahun Hijrah, seluruh masyarakat Islam di dunia akan menyambut Hari Raya Aidilfitri. Di Malaysia, sambutan hari raya ini disebut juga sebagai Hari Raya Puasa. Hari raya ini setelah menghabiskan kewajipan puasa pada bulan Ramadan. Sambutan Hari Raya Aidilfitri ini akan ditentukan harinya apabila anak bulan Syawal (rukyah) dapat dilihat pada penghujung bulan Ramadan. Ini mengikut hisab berdasarkan Takwim Tahun Islam. Kebiasaannya, apabila sudah ditentukan 1 Syawal itu, pada malamnya, umat Islam akan beramai-ramai bertakbir hari raya di masjid atau pun surau. Perayaan yang ketiga ialah HARI RAYA AIDILADHA atau juga disebut Hari Raya Korban dan Hari Raya Haji merupakan perayaan agama yang disambut oleh seluruh umat Islam di dunia. Hari raya ini menandakan berakhirnya tempoh mengerjakan ibadat haji di Mekah, iaitu sehari selepas jemaah haji mengerjakan wukuf di Arafah. Perayaan yang ketiga SAMBUTAN MAULIDUR RASUL. Perkataan 'maulid' berasal daripada Bahasa Arab yang bermaksud hari lahir seseorang. Apabila disebut 'Maulidur Rasul', umum memahami ungkapan ini bermaksud hari keputeraan Junjungan Besar, Nabi Muhammad S.A.W. Nabi Muhammad S.A.W. dilahirkan di Tanah Suci Makkah pada 20 April tahun Masihi 571 bersamaan 12 Rabiulawal Tahun Gajah.

2.Kaum Cina

Orang Cina di Malaysia merupakan kaum yang kedua terbesar di negara ini. Malaysia dan China telah mempunyai hubungan politik dan perdagangan sejak berabad dahulu. Orang Cina di Malaysia merupakan kaum yang kedua terbesar di negara ini. Masyarakat cina di Semenanjung Malaysia terdiri daripada beberapa suku dialek. Terdapat enam kumpulan dialek utama iaitu: Hakka, Kantonis, Teochew, Hainan, dan Fuzhou (Hokchiu) Kebanyakan keturunan Kaum Cina hari ini berasal daripada pendatang yang datang ke negara ini pada kurun ke-19. Mereka terkenal kerana kuat bekerja dan pandai berniaga. Tiga kumpulan kaum ini yang berbicara dialek Cina berbeza adalah Hokkien yang tinggal di utara Pulau Pinang, Kantonis yang tinggal di Kuala Lumpur dan juga kumpulan bertutur bahasa Mandarin yang tinggal di kawasan selatan tanah air di Johor.

Pakaian tradisional yang terkenal dalam kalangan wanita kaum Cina ialah Cheong Sam. Cheong Sam mempunyai leher yang tinggi, butang pada bahagian bahu, bentuk yang sendat pada pinggang dan belahan di kiri dan kanan kain. Cheong Sam biasanya diperbuat daripada kain sutera, satin dan lain-lain jenis kain lembut. Cheong Sam juga merupakan baju yang anggun serta dilihat pada hari ini sempena Tahun Baru Cina.

Masyarakat ini menyambut Tahun Baru Cina setiap tahun. Sambutan Tahun Baru Cina ditandakan oleh penziarahan ahli keluarga saudara-mara dan sahabat, serta penggunaan warna merah yang berlebihan. Biasanya orang yang sudah berkahwin wajib memberikan ang pau kepada orang muda dan kanak-kanak. Malaysia dan China telah mempunyai hubungan politik dan perdagangan sejak berabad dahulu.

3.Kaum India

Masyarakat India merupakan etnik ketiga terbesar di Malaysia dan juga salah satu kaum yang telah menyumbang ke arah pembentukan sebuah masyarakat majmuk di negara ini. Seperti masyarakat lain, masyarakat India juga kaya dengan ciri-ciri kebudayaan mereka dan masih mengekalkan kebudayaan tersebut sehingga kini. Makanan tradisi kaum India Nasi Beriani, Roti Canai, Muruku, Putu Mayam, Nei Urundai dan Dhirasam. Pakaian warga perempuan ialah Sari merupakan pakaian tenunan khas yang dipakai oleh semua kalangan orang India. Sari diubahsuai untuk menjadi pakaian kepada golongan kanak-kanak dan remaja. Sari juga dipakai mengikut kehendak dan ia dapat menunjukkan kumpulan keturunan seseorang wanita India. Di atas adalah beberapa contoh dalam cara pemakaian sari. Pakaian Warga Lelaki ialah Dhoti merupakan pakaian tradisional orang lelaki dalam kaum India. Dhoti juga merupakan hasil tenunan yang ditenun menggunakan benang kapas (Cotton) dan ada juga dhoti yang ditenun khas dengan benang silk. Pemakaian dhoti juga mempunyai pelbagai cara.

HARI DEEPAVALI (Bahasa Tamil:) merupakan perayaan yang disambut oleh semua penganut yang beragama Hindu di seluruh dunia dan merupakan hari cuti di Malaysia. Perkataan Deepavali merupakan gabungan perkataan "Dipa" yang beerti cahaya dan perkataan "Gavali" yang beerti barisan. Perayaan Deepavali ini disambut pada hari ke 14 bulan Aipasi dalam kalender Tamil (antara bulan Oktober dan November) dan juga dikenali sebagai pesta cahaya. HARI THAIPUSAM merupakan satu perayaan yang disambut oleh masyarakat beragama Hindu di seluruh dunia. Perayaan ini bagi menghormati dewa Hindu, iaitu Lord Murugan. Perayaan ini disambut pada bulan kesepuluh dalam kalendar Tamil yang dikenali juga sebagai bulan 'Thai'. Bagi penganut yang beragama Hindu, Thaipusam adalah hari untuk menghapuskan dosa-dosa dan bertaubat sepenuhnya akan kesalahan yang lepas.

Etnik di Sabah

1.Kaum Kadazan-Dusun

Kaum Kadazandusun dikenali juga sebagai bangsa "Mamasok Sabah" / bangsa "Mamasok Kadazan-Dusun" merupakan kaum bumiputera asli yang terbesar di Sabah.

Kaum Kadazan-Dusun juga merupakan satu kumpulan etnik dari dua bangsa iaitu Bansa Kadazan dan Bansa Dusun di Borneo yanng digabungkan menjadi satu kumpulan kaum/etnik. Kaum ini dikenali sebagai "Mamasok" yang ertinya "orang asal" atau orang asli.

Kaum etnik Kadazan-Dusun ini menggunakan pelbagai bahasa dan dialek dengan pelbagai kebudayaan.

Perayaan yang disambut oleh masyarakat Kadazan-Dusun ialah Pesta Kaamatan/Pesta Menuai/Tadau Ka'amatan atau di dalam bahasa kadazan-dusun ialah ("Magavauu"). Perayaan ini disambut untuk meraikan tuaian yang baik. Pesta Kaamatan disambut sepanjang bulan Mei walaupun perayaan ini hanya disambut pada 30 dan 31 Mei. Pada kemuncak perayaan kaamatan peraduan Ratu Cantek atau Unduk Ngadau diadakan.

Antara hidangan yang popular semasa perayaan tadau kaamatan ialah meminum tapai atau "kinomol" iaitu sejenis arak tradisional. Tapai merupakan minuman tradisi mereka, diperbuat sama ada daripada beras(nasi) atau ubi kayu. Nasi akan diperam di dalam sebuah tempayan besar atau 'tajau' selama seminggu atau ubi kayu akan diperam selama dua minggu. Biasanya, tapai dicampur dengan ragi untuk mempercepat proses "memberi rasa" kepada tapai tersebut. Mereka menggunakan "sumbing" untuk menyedut air tapai ini dari dalam tempayan besar. Biasanya, sumbling digunakan untuk meminum air tapai yang diperbuat daripada ubi kayu. Selain itu, mereka juga menggunakan gelas khas dinamakan "singgarung" yang diperbuat daripada buluh.

Makanan tradisional kaum Kadazan-Dusun ialah Hinava, Noonsom, Pinaasakan, Bosou, Tuhau, Sup Kinoring Bakas(Tidak Halal), Sup Manuk Lihing.

2.Kaum Bajau

Kaum Bajau merupakan kaum kedua terbesar di Sabah. Kaum bajau beasal daripada Sulawesi Selatan. Kaum Bajau terbahagi kepada dua kumpulan yang menetap di Pantai Barat dan Timur Sabah sejak beberapa tahun yang lepas dan diiktiraf sebagai penduduk asli Nusantara dan antara Bumiputera yang rebesar di negeri Sabah.

Di sebelah Pantai Barat, mereka dikenali Bajau Samah Darat. Mereka bekerja sebagai petani, pembuat parang dan penunggang kuda. Kemahiran membuat pedang samurai yang dipercayai diperturunkan oleh tentera Jepun kepada kaum Bajau di Kota Belud suatu ketika dahulu.

Di Pantai Timur mereka dikkenali Bajau Samah Laut. Bajau di Pantai Timur sebagai nelayan dan penyelam yang mahir, mereka juga mendapat gelaran istimewa dan unik seperti 'sea gypsies', Panglima Dilaut, Pelaut dan Pelayar Terunggul.

Bajau Samah yang berasal dari Kota Belud dan Tuaran ialah Bajau Samah Pantai Barat. Bajau Samah yang berasal dari Lahad Datu dan Semporna ialah Bajau Samah Pantai Timur. Makanan tradisional kaum Bajau antaranya ialah kima(sejenis kerang laut), putu dan tompek(dibuat dari ubi kayu).

Pesta Regatta Lepa adalah sambutan tahunan orang Bajau yang menampilkan perarakan bot atau perahu tradisional yang dipanggil lepa. Pesta regatta lepa disambut setiap bulan april. Pada sambutan perayaan ini pelbagai acara sukan melibatkan perahu diadakan seperti lumba perahu, tarik perahu berpasangan. Acar kemuncak membuka tirainya dengan kedatangan pelbagai lepa(perahu) dari seluruh pulusuk kampung yang terdapat di daerah Semporna yang dipimpin oleh Ketua Kampung masing-masing.

Lepa dalam bahasa kaum Bajau Pantai bermaksud 'bot'. Ia dipercaya dari komuniti nelayan yang menetap di Pulau Bum-Bum Semporna pada satu ketika dahulu. Regatta Lepa merupakan perayaan tahunan Daerah Semporna sejak tahun 1994. Regatta Lepa mula diperkenalkan pada tahun 1994 sebagai perayaan peringkat daerah dan kemudiannya diiktiraf menjadi perayaan peringkat Sabah.

Pada tahun 2003 Regatta Lepa telah dimasukkan dalam kalendar 'Pesta Air Malaysia' dan kini Regatta Lepa merupakan salah satu acara tahunan Malaysia.

3.Kaum Murut

Kaum Murut merupakan kaum ketiga terbesar di Sabah. Tempat tinggal mereka termasuk Tenom, Kemabong, Pensiangan, Tawau(Merotai dan Kelabakn), Tongod(PInangah dan Inarad), dan Keningau. Kebanyakan mereka adalah petani berpindah, berburu dan menangkap ikan di sungai. Mereka juga memungut hasil hutan seperti damar, rotan, dan madu lebah. Suku kaum Murut juga pakar dalam membuat perahu.

Perkataan 'Murut' merujuk kepada kumpulan penduduk yang tinggal di lereng bukit atau tanah tinggi di pedalam Sabah. Secara uniknya, kaum Murut tinggal di rumah panjang yang berhampiran dengan kawasan sungai atau membuat penempatan sepanjang sungai. Mereka tinggal di dalam rumah panjang yang menempatkan 10 hingga 20 keluarga, tetapi terdapat juga kaum Murut yang tinggal dan membina penempatan secara individu di sepanjang sungai.

Kaum Murut menyambut perayaan Pesta Kalimaran. Pesta Kalimaran ialah pesta yang disambut selepas musim menuai padi sama seperti pesta Kaamatan yang disambut kaum Kadazan-Dusun. Pada zaman dahulu, kaum Murut mempercayai amalan animisme iaitu setiap pokok, batu, sungai, dan bukit mempunyai roh tersendiri. Menurut kepercayaan mereka, Aki Kapuno adalah kuasa ghaib yang mencipta segala-galanya yang berada di bumi, termasuk orang. Kini, kebanyakan suku kaum Murut majoritinya beragama Kristian.

Tarian Magunatip merupakan tarian tradisi suku kaum Murut Timugon dari daerah Tenom. Magunatip berasal dari perkataan 'apit' yang bermakna jepit (ketika menari kaki penari terjepit oleh 2 buluh jikalau tidak cekap mengelakkannya). Magunatip ditarikan dalam majlis Hari Magavau yang memuja semangat padi. Biasanya tarian ini tidak memerlukan iringan muzik kerana bunyi buluh yang dilagakan akan berbunyi kuat serta rentak dan irama yang menarik. Tarian ini ditarikan oleh sepasang penari yang berpakaian tradisi. Dua orang akan melagakan alu dan dua orang lagi akan memegang pangkal alu supaya tidak berganjak dari kedudukannya. Tarian Magunatip bertujuan untuk memeriahkan sesuatu upacara yang diadakan.

Etnik di Sarawak

1. Kaum kedayan

Kedayan merupakan salah satu penduduk yang tinggal di Kepulauan Borneo. Beliau dipercayai berasal dari Kalimantan dan kemudiannya berpindah ke Sabah, Sarawak dan Labuan. Di Miri Sarawak, kebanyakan orang Kedayan tinggal di daerah Bekenu. Selain itu, Kedayan juga boleh ditemui di kawasan Limbang dan Lawas Sarawak. Sipitang dan Kuala Penyu, Sabah; dan Labuan. Bahasa yang digunakan ialah Kedayan ("bahasa de facto" Brunei).

Beberapa Kodas di Pulau Labuan bukan penduduk pantai, tetapi tinggal di pedalaman. Yang lain menetap berhampiran pantai. Rumah-rumah di kampung itu dibina berdekatan, dan taman-tamannya kompleks dan bercabang-cabang. Orang Kedayan-Brunei merupakan majoriti penduduk di pulau bebas cukai dan mempunyai kuasa politik.

PERAYAAN

Upacara Makan Tahunan merupakan perayaan yang disambut oleh kaum Kedayan. Upacara ritual ini sangat penting dalam masyarakat tersebut kerana ia berkait dengan kehidupan mereka yang berpusat pada penanaman padi. Hal ini juga adalah menzahirkan kesyukuran dan perasaan terhutang budi mereka terhadap tuhan dan merupakan kaedah simbolik untuk menyatukan anggota masyarakat yang mengalami konflik sama ada dalam bentuk perseorangan mahupun kumpulan. Didapati upacara ini adalah berbentuk sinkretisme, iaitu bercampur baur antara unsur-unsur animisme dengan unsur-unsur Islam. Pelaku utama adalah bomoh dan kalangan guru agama yang sinkretistik. Walaupun bersepadu, amalan ritual ini diterima umum oleh masyarakat. Kewujudan simbol dalam kalangan ritual Makan Tahun dijadikan sebagai menandakan kesyukuran kepada Allah SWT di samping untuk mengingati kepada roh arwah keluarga yang meninggal dunia. Keunikan ritual Makan Tahun ini melambangkan kepada tamadun atau keseluruhan kebudayaan masyarakat Kedayan yang menerimanya sebagai wadah kehidupan seharian. Dalam ritual Makan Tahun ini, ia mempunyai simbol tersendiri contohnya semasa melakukan Ratib Saman , solat Dhuha , solat Hajat dan sebagainya adalah untuk memuji akan kebesaran Allah SWT yang telah memberikan kesejahteraan kepada masyarakat Kedayan. Matlamat ritual Makan Tahun adalah untuk mengurangkan jurang di antara masyarakatnya. Selain itu, unsur-unsur benda seperti kelupis, penyediaan pin’yaam pula perlu mematuhi peraturan yang telah ditetapkan supaya hasil yang dikehendaki memiliki kesucian.

MAKANAN

Tradisi berzaman masyarakat kedayaan dalam masakan ialah masakan Daging Rebus Kedayan, Ayam masak Kedayan, Pais ikan, Salai Berubut, Sambal Tahai, Tarap muda masak lemak, Nasi Kebuli, dan banyak lagi. Masakan-masakan ini merupakan makanan asli dan agak berbeza daripada masakan masyarakat melayu yang lain walaupun menggunakan bahan dan resepi yang hampir serupa.

2.Kaum Melanau

Melanau merupakan kaum orang asli iaitu orang asli suku kaum asli Sarawak. Kaum Melanau juga berketurunan Austronesia. Dahulu Melanau juga mempunyai reka bentuk rumah yang unik iaitu rumah bertingkat. Namun, lama kelamaan, masyarakat Melanau hari ini telah mengubah cara hidup mereka dan mereka tinggal di rumah yang berbeza. Walaupun Melanau jauh berbeza dengan Iban, Bidayuh dan Pulau Pinang, hakikatnya Melanau tergolong dalam bangsa Austronesia. Kampung Melanau kebanyakannya dibina di tebing sungai, berhampiran dengan pantai. Masyarakat Melanau adalah suku kaum yang beragama Islam dan Kristian, tetapi ada yang mempercayai dewa laut "inah" atau juga dikenali sebagai "ipok".

PERAYAAN

Kaul Melanau merupakan salah satu perayaan popular yang disambut oleh masyarakat Melanau. Ia bertujuan untuk menghargai pelbagai jenis semangat, seperti semangat darat, hutan, laut dan taman. Tidak kira dari mana anda berasal, tetapi anda harus meraikan pesta itu untuk menunjukkan bahawa anda seorang Melanau. Ini membuktikan masyarakat Melanau boleh dikaitkan dengan perayaan ini. Hari raya ini disambut mengikut kalendar yang unik iaitu sistem kalendar berdasarkan kedudukan bulan. Bulan pertama dipanggil pengejin, dan upacara sumpah diadakan pada bulan tersebut. Bulan-bulan lain dalam masyarakat Melanau seperti bulan lawak umik, bulan lawak ayang, bulan pelepak, bulan paka umik, bulan pakar ayang, bulan pegalan, bulan suah, bulan pidai, bulan penangih, bulan pamelai dan bulan pengasiseang.

MAKANAN

Makanan bagi etnik Kaum Melanau ialah terdiri daripada Sagu yang merupakan makanan utama masyarakat Melanau pada masa dahulu. Sagu merupakan pengganti kepada nasi untuk sesuat hidangan bagi mereka. Selain itu, Linut juga makanan yang tidak asing bagi masyarakat Melanau kerana Linut adalah makanan kegemaran bagi kaum ini. Linut diperbuat daripada lemantak dan air panas.

3. Kaum Iban

Kaum iban adalah kaum peribumi asli yang tinggal di pulau Borneo. Kaum ini boleh dijumpai di Sarawak, Kalimantan Barat , Brunei , Sabah dan Labuan. Bangsa Dayak iban merupakan bangsa yang tertua di Pulau Borneo. Menurut pakar pengkaji dari negara china yang mengkaji Genom manusia sukuk aum di Asia membuktikan kaum iban dipercayai bangsa pertama berhijrah ke ISEA zaman purba. Hasil kajian DEEP SKULL di Gua Niah yang berusia 50,000 tahun disahkan sama dengan Iban orang asal Borneo sendiri. Semasa zaman colonial inggeris di Sarawak dan Belanda di Kalimantan Barat, Kaum Iban sebelumnya dikenal sebagai SEA DAYAK. Panggilan “Sea Dayak” kepada iban kerana keberadaan Orang Iban di lautan pada kurun ke 17 hingga ke 19 di lautan China Selatan . Tradisi memenggal kepala musuh di lautan telah menggerunkan pelayar dan pedagang asing ke Pulau Borneo hingga tercatat didalam sejarah maritim bangsa Eropah sebagai “Vikings of Eastern Sea” dan “King of Sea Borneo”. Kaum Iban majoriti menganut agama Kristian. Kaum iban adalah kaum yang mengamalkan banyak budaya yang menarik . Mereka hidup bermasyarakat dan mendiami rumah-rumah panjang. Ketua kampung dipanggil sebagai Tuai Rumah. Tradisi orang iban adalah adat, budaya dan kepercayaan asal mereka , tanah pusaka dan kehidupan di rumah Panjang. Terdapat banyak adat yang masih digunapakai sehingga ke hari ini sama ada di rumah Panjang atau di bandar- bandar.

PERAYAAN

Kaum iban menyambut sambutan hari Gawai yang merupakan pesta utama sabagai upacara keagamaan dan kepercayaan asal untuk menyembah para dewa.Jenis-jenis hari gawai adalah seperti Gawai Dayak atau dikenali Pesta Kehasilan Menuai, Gawai Burung, Gawai Kenyalang, Gawai Pangkong Tiang, Gawai Umai, Gawai lelabi, Gawai Sakit dan Gawai Antu.

MAKANAN

Makanan tradisi bagi kaum Iban adalah Manuk pansuh. Hidangan ini sangat popular dalam kalangan masyarakat Iban dan kebiasaannya menjadi hidangan wajib ketika hari perayaaan orang Iban seperti Hari Gawai. Manuk pansuh ini merupakan ayam yang dimasak di dalam buluh bersama dengan daun ubi sebagai penambah aroma.

4.Kaum Melayu-Sarawak

Terdapat 3 asal-usul mengenai orang Melayu di Sarawak iaitu :

a) Berasal dari Sumantera dan Tanah Melayu.

Suku kaum melayu di Sarawak mendiami kawasan pesisiran pantai. Mereka dipercayai berasal dari Sumantera dan sesetengah sumber lain juga menyebut Semenanjung Tanah Melayu. Mereka mula mereka mula datang ke Sarawak sejak kurun ke-15 Masihi lagi. Penempatan awal mereka adalah di Lidah Tanah iaitu kawasan di sekitar Sungai Sarawak yang kini terletak di Kuching.

Suku kaum ini diketuai oleh Putera Raja bernama Datuk Merpati Jepang. Orang melayu beragama islam menjalankan aktiviti ekonomi menangkap ikan di laut, bertani dan berniaga. Setelah dijajah oleh Kesultanan Brunei pada kurun ke-16, keturunan Datuk Merpati Jepang terus dilantik sebagai pentadbir di sini dengan memakai gelaran Datuk. Hal ini lahirlah jawatan-jawatan pentadbir seperti Datuk Patinggi iaitu sebagai ketua negeri, Datuk Temenggung sebagai menjaga keamanan dan keselamatan dan Datuk Bandar sebagi penggendali hal-hal perdagangan.

b) Keturunan Melayu Brunei atau Kesultanan Brunei.

Menurut sumber yang lain, orang melayu yang mendiami kawasan-kawasan yang berdekatan dengan Brunei seperti di Bahagian Miri adalah berasal dari keturunan Melayu Brunei. Keturunan bagi golongan ini memakai gelaran Abang bagi lelaki dan Dayang bagi perempuan yang berfungsi sebagai nama keluarga. Mereka mula masuk ke Sarawak setelah dijajah oleh Kesultanan Brunei.

c) Kaum ini juga berasal dari Bangsa Dayak yang memeluk islam dan telah mengadaptasikan adat, kebudayaan dan cara hidup orang Melayu dalam kehidupan seharian. Golongan ini merujuk kepada orang-orang Melayu yang menetap di bahagian lain di Sarawak. Nenek-moyang kepada golongan ini boleh dikatakan orang Dayak yang terasimilasi yang menjadi kaum melayu secara rela setelah masuk Islam. Kewujudan golongan ini telah menyebabkan terciptanya bahasa melayu loghat Sarawak seperti bahasa melayu loghat Kelantan. Bahsa melayu loghat Sarawak agak sukar untuk difahami oleh penutur-penutur loghat Melayu yang lain kerana loghat tersebut banyak menyerapkan perkataan dan istilah dari bahasa Dayak khususnya Iban.

PERAYAAN

Hari raya aidilfitri sangat sinonim dalam kalangan masyarakat melayu yang menterjemahkan kemeriahan dan kegembiraan setelah berpuasa pada bulan Ramadhan. Di Sarawak juga tidak kurang hebatnya kerana masyarakat melayu di Sarawak bersifat heterogeneous di mana asimilasi berlaku dalam masyarakat tersebut di antara melayu jati dan Melayu Dagang yang tiba lewat pada abad ke-19 dari wilayah-wilayah Kepulauan Melayu seperti Sumantera, Kepulauan Riau dan Lingga, Semenanjug Tanah Melayu, Brunei dan Wilayah-wilayah Kalimantan yang mempunyai adat dan kebudayaan yang berbeza antara satu sama lain.

Dalam catatan Warta Sarawak, Kerajaan Brooke memberi kebebasan kepada orang melayu terutamanya penduduk melayu di Kuching untuk menyambut Hari Raya Aidilfitri. Sambutan sangat meriah kerana didukung oleh kerajaan, sebelum adanya bunga api dan mercun, menurut Sarawak Gazette yang diterbitkan pada tahun 1929, orang melayu telah menggunakan bedil yang diperbuat daripada buluh sebagai hiburan bermula pada malam ketujuh likor hinggalah malam raya. Pintu gerbang juga dibina di kampung-kampung Melayu sekitar bandar Kuching dengan kerlipan lampu pelita dan elektrik sehingga menarik kaum bukan Melayu untuk turut serta dalam kemeriahan menyambut Hari Raya. Astana juga dibuka pada hari Raya kedua sebagai kehormatan terhadap Hari Kemenangan tersebut. Sambutan Hari Raya mula berubah kepada ciri moden pada zaman koloni apabila jarak diperkenalkan di meja rumah. Terdapat tradisi berjarah yang menjadi simbolik kepada kemaafan dan ikatan silaturahim di Sarawak. Tempoh berjarah dari sebuah rumah ke sebuah rumah yang lain sangat singkat dan tidak melebihi dua minit.

Hal ini dapat menyedarkan kita tentang kelengkapan hari raya dimana kuih dihidang dengan potongan kecil dan air dihidang dalam gelas yang sangat kecil. Masyarakat melayu Sarawak menekankan semangat kekitaan yang tinggi di mana di setiap daerahnya tradisi-tradisi berjarah dikenali dengan pelbagai nama dan cara seperti berlanggar meja, dan renggo. Tradisi berjarah diamalkan dahulunya bukanlah seperti diamalkan sekarang khususnya di bandar besar seperti Kuching, tradisi bersama keluarga tidak lagi digunakan sepenuhnya dan ditukarkan dengan program pemuda-pemudi seperti menonton wayang, beraya di rumah terbuka para pemimpin dan sebagainya. Tempoh hari raya orang sarawak adalah sebanyak tiga hingga ke tujuh hari. Mereka mengenakan pakaian baharu dan yang terbaik. Sabok dua jari adalah sebutan kepada saiz gulungan samping di pinggang. Anak Melayu Sarawak yang jati, mempunyai sekurang-kurangnya satu samping dan motifnya ialah Bunga Bertabor, Pucuk Rebung dan Motif Rantai. Bagi yang tidak berkemampuan tidak semestinya mereka mengenakan pakaian yang mahal, cukup sekadar baju Melayu yang terbaik mereka ada pada hari pertama dengan dipadankan dengan kain sarung Bugis mahupun sarung samarinda. Itulah pakaian terbaik orang Melayu di Sarawak dalam kalangan marhaen pada ketika itu.

Hari raya aidifitri di Sarawak melalui proses transformasi yang sangat besar. Setiap kaum keluarga telah memikirkan berapa banyak yang mereka perlu sediakan sebulan dua sebelum Ramadhan. Hal ini juga mengalami perubahan sesuai dengan taraf hidup rakyat pada masa ini . Namun ada juga yang menjadikan hari raya aidilfitri ini sebagai peluang untuk mempamerkan kek dengan nama moden dan pelbagai walaupun rasanya hampir sama. Oleh yang demikian sentiasalah berwaspada dengan amalan yang negatif semasa berbelanja sempena hari raya aidilfitri bagi mengelakkan keberkatan Ramadhan gagal untuk dirasai.

MAKANAN

Makanan tradisi bagi kaum Melayu Sarawak adalah laksa Sarawak. Hidangan ini begitu popular dan boleh didapati di setiap negeri Bumi Kenyalang ini. Laksa Sarawak menggunakan pes khas yang mengandungi pelbagai bahan-bahan yang tersendiri. Seterusnya, Mee Kolok pada amnya bukanlah makanan asal masyarakat bumiputera Sarawak. Makanan ini merupakan makanan yang telah dibawa oleh masyarakat cina yang telah berhijrah ke Sarawak. Namun, ia telah dijadikan makanan tradisi masyarakat tempatan biarpun dibawa masuk oleh masyarakat cina suatu tika dahulu.

KESIMPULAN

Masyarakat Malaysia bukan sahaja masyarakat pelbagai etnik bahkan juga terdiri daripada pelbagai agama. Jika gagal menguruskan kepelbagaian ini, kelak natijah konflik agama akan berlaku sebagaimana terjadi kepada etnik Rohingya di Myanmar, Nigeria, Bosnia dan sebagainya. Setiap agama pastinya tidak menolak kepada perkara-perkara kebaikan seperti tolong menolong, menghormati diantara satu sama lain, berkasih sayang dan saling mengambil berat. Justeru, itu, jika elemen ini dipelihara dan dipraktik didalam kehidupan harian setiap daripada kita, insyaallah, penulis percaya hubungan etnik yang harmonis dapat dikekalkan dan tidak akan berlaku salah faham tentang agama yang boleh membawa kepada kehancuran masyarakat majmuk dan negara Malaysia.

SUMBER RUJUKAN

http://devajitadj.blogspot.com/p/kaum-me.html?m=1

https://www.wikiwand.com/id/Agama_Hindu_di_Malaysia

https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Melayu_Malaysia

https://ms.wikipedia.org/wiki/Kedayan

https://www.researchgate.net/publication/281202360_Simbol_dalam_Makan_Tahun_Masyarakat_Kadayan_Sarawak

https://ms.wikipedia.org/wiki/Melanau

https://mixmalaysianpublic.wixsite.com/mysite/post/perayaan-kaum-melanau

https://ms.wikipedia.org/wiki/Iban#Adat_asal_dan_hukumannya

http://isswak.weebly.com/kaum-melayu-sarawak.html

http://puteraserawak.blogspot.com/2019/06/hari-raya-dan-melayu-sarawak-satu.html

https://ms.m.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun